Smog i jego wpływ na drogi oddechowe – czym jest smog, skąd się bierze, co powoduje, jak się chronić?
Smog to nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na współwystępowaniu zanieczyszczonego powietrza oraz znacznego zamglenia i bezwietrznej pogody. Źródłem zanieczyszczeń powietrza jest postępująca industrializacja, wzrost liczby ludności, przemysł energetyczny oraz transport drogowy. Jednak w dużym stopniu sprawcami smogu jesteśmy też my sami, właściciele gospodarstw domowych. Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego 70% ciepła pochodzi z indywidualnych instalacji. W Polsce tak znaczne zanieczyszczenie powietrza, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym jest spowodowane sposobem ogrzewania domów. Węgiel nadal dominuje w sposobie ogrzewania domów w Polsce. Okazuje się, że w spalamy aż 87% węgla, który służy do ogrzewania w całej Europie.
Zanieczyszczone powietrze, którym oddychamy zawiera groźne dla zdrowia cząsteczki. W skład smogu wchodzą metale ciężkie, dioksyny czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne np. benzopiren. Najniebezpieczniejszy dla środowiska ale i dla zdrowia człowieka jest jednak pył zawieszony, a przede wszystkim jego drobna frakcja - PM2,5 i PM10.
Wdychamy ok. 6-7 litrów powietrza na minutę przyjmując olbrzymie dawki szkodliwych substancji. Oddychając, stykamy się z zanieczyszczonym powietrzem bardzo dużą powierzchnią. Dlaczego? Gdyby rozłożyć na płasko nasze płuca, razem z pęcherzykami płucnymi, zajęłyby 260m2- tyle co kort tenisowy.
U dzieci sytuacja jest jeszcze gorsza. Wdychają więcej powietrza na kilogram masy ciała niż dorośli i oddychają więcej razy na minutę przyjmując relatywnie większą dawkę zanieczyszczeń powietrza. Co więcej, płuca rozwijają się do ok. 5 roku życia, więc ich płuca już w okresie rozwoju narażone są na szkodliwe cząsteczki z zanieczyszczonego powietrza.
Raporty Światowej Organizacji Zdrowia i Europejskiej Agencji Środowiska stawiają Polskę na 1. miejscu w Europie, jeżeli chodzi o zanieczyszczenie powietrza rakotwórczym benzopirenem. To oznacza, że w Polsce wszyscy od najmłodszych lat palimy papierosy, nawet jeśli tego nie robimy. Jak to możliwe? Benzopiren, który jest w zanieczyszczonym powietrzu, znajduje się również w dymie nikotynowym. Polski Alarm Smogowy opublikował na swojej stronie kalkulator, który liczy, ile benzopirenu w przeliczeniu na papierosy wdychamy z powietrzem. Spędzając średnio 2 godziny dziennie na zewnątrz np. w Warszawie „wypalamy” rocznie 745 papierosów. Mieszkańcy Krakowa w tym samym czasie „wypalają” aż 2021 papierosów.
Dlaczego pył zawieszony jest taki niebezpieczny?
- Częstość zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS) wzrasta o 11,6 %
- Częstość wizyt w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych z powodu zaostrzenia astmy wzrasta o 33%
- Ludzie narażeni na smog mają gorsze wyniki w badaniach czynnościowych płuc
- Wzrasta ryzyko rozwoju POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc)
- Zwiększona śmiertelność wśród ludzi chorych na zapalenie płuc
- Większa śmiertelność z powodu chorób serca i udarów mózgu
- Wzrasta liczba pacjentów z zawałami serca o 12%
- Wzrasta liczba pacjentów z udarami mózgu o 16%
- Częstość zatorowości płucnej wzrasta o 18%
- Częściej występują objawy z górnych dróg oddechowych- kaszel, katar i kichanie, zapalenie zatok
- Ponad 3- krotnie zwiększa się ryzyko astmy oskrzelowej wśród dzieci
- częstość występowania alergicznego nieżytu nosa u dzieci, które mieszkają blisko dużych skrzyżowań (odległość mniejsza niż 200m) wzrasta 2krotnie
- Zwiększa występowanie objawów ze strony górnych dróg oddechowych u dzieci (katar, kaszel, kichanie) oraz stymuluje rozwój infekcji dróg oddechowych, w tym ostrego zapalenia zatok
Jak się chronić?
- Zainwestuj w oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA. Badania pokazują, że już po 45min od uruchomienia tego urządzenia jakość powietrza w pomieszczeniu znacznie się poprawia.
- Unikaj podróżowania z dzieckiem w godzinach szczytu, o ile to możliwe jadąc samochodem wybieraj mniej ruchliwe trasy.
- Zamknij okna w samochodzie, sprawdź czy masz dobre filtry kabinowe i ewentualnie stojąc w korku ustaw wentylację na obieg zamknięty.
- Unikaj ruchliwych ulic spacerując z dzieckiem.
- Poruszaj się jak najdalej od krawężnika- najbliższe stężenie zanieczyszczeń powietrza jest bezpośrednio przy krawężniku.
- Maski z filtrem HEPA– mimo skuteczności sięgającej 90% to z uwagi na niejednorodną filtrację (nieprawidłowe dopasowanie maski) oraz brak danych co do skuteczności u dzieci nie rekomenduje się tych masek.
- Krople do oczu- zanieczyszczenia powietrza mogą powodować występowanie zespołu suchego oka. Pomóc mogą krople z solą fizjologiczną, które oko nawilżą.
MASKI PRZECIWPYŁOWE
Dzieli się je na 3 klasy: P1, P2 i P3. Najlepszą skuteczność w zatrzymywaniu pyłów mają maski P3. Ich skuteczność jest oceniana na podstawie wyłapywania cząsteczek o średnicy mniejszej niż 0,5 mikrometra.
Trudno jednak ocenić, czy istnieją skuteczne filtry całkowicie chroniące nas przed pyłem zawieszonym, a zwłaszcza jego drobną frakcją PM2,5. Cząstki PM2,5 to wszystkie te cząsteczki, których średnica jest mniejsza niż 2,5 mikrometra. Co prawda część producentów deklaruje, że ich maseczki wychwytują cząstki o średnicy 2,5 mikrometra, warto jednak pamiętać, że cząsteczki o średnicy 0,1 mikrometra również należą do frakcji PM2,5.Ta właśnie frakcja jest najbardziej niebezpieczna dla zdrowia, gdyż przedziera się przez górne drogi oddechowe i dostaje się do układu krążenia za pośrednictwem pęcherzyków płucnych.
MASKI CHIRURGICZNE
Nie stanowią bariery dla zanieczyszczonego powietrza. Są oczywiście najtańsze, ale zupełnie nieskuteczne w filtrowaniu zanieczyszczonego powietrza.
Sinupret Extract
- Znika blokada nosa²
- Ustępuje zatokowy ból głowy¹
- Można swobodnie oddychać²
1Bachert C et al. Poster: Multicentre, randomised, double-blind, placebo-controlled parallel-group dose-finding study of herbal medicine (dry extract) BNO-1016 in acute rhinosinusitis. 84th Annual Meeting of the German Society of Oto-Rhino-Laryngology, Head and Neck Surgery, Nornberg 2013.
2Jund R et al. Clinical efficacy of a dry extract of five herbal drugs in acute viral rhinosinusitis. Rhinology 2012; 50(4): 417-426.
Nazwa produktu leczniczego: Sinupret, krople doustne, roztwór. Skład: 100 g kropli zawiera 29 g ekstraktu składającego się z: korzenia goryczki, kwiatu pierwiosnka z kielichem, ziela szczawiu, kwiatu bzu czarnego, ziela werbeny. Produkt leczniczy zawiera 19% (v/v) etanolu. Postać farmaceutyczna: Krople doustne, roztwór. Wskazania do stosowania: Wspomagająco w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych zatok. Produkt jest przeznaczony do tradycyjnego stosowania w wymienionych wskazaniach i jego skuteczność opiera się na długim okresie stosowania i doświadczeniu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne. Wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy i nadkwasota żołądka. Podmiot odpowiedzialny: Bionorica SE, 92308 Neumarkt, Niemcy. Informacji o leku udziela: Bionorica Polska Sp. z o.o., Hrubieszowska 6b, 01-209 Warszawa.
Nazwa produktu leczniczego: Sinupret, tabletki drażowane. Produkt złożony. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane. Wskazania: Wspomagająco w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych zatok. Produkt roślinny jest przeznaczony do tradycyjnego stosowania w wymienionych wskazaniach i jego skuteczność opiera się na długim okresie stosowania i doświadczeniu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Bionorica SE, 92308 Neumarkt, Niemcy. Informacji o leku udziela: Bionorica Polska Sp. z o.o., Hrubieszowska 6b, 01-209 Warszawa.
Nazwa produktu leczniczego: Sinupret extract, tabletki drażowane. Skład: 1 tabletka drażowana zawiera 160 mg suchego wyciągu złożonego z korzenia goryczki, kwiatu pierwiosnka, ziela szczawiu, kwiatu bzu czarnego, ziela werbeny. Postać farmaceutyczna: Tabletka drażowana. Wskazania do stosowania: Roślinny produkt leczniczy wskazany do stosowania u dorosłych w leczeniu ostrych niepowikłanych stanów zapalnych zatok przynosowych (ostrego niepowikłanego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych) z objawami takimi jak katar, niedrożność nosa, ból głowy, ból lub uczucie rozpierania twarzy. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Choroba wrzodowa. Podmiot odpowiedzialny: Bionorica SE, 92308 Neumarkt, Niemcy. Informacji o leku udziela: Bionorica Polska Sp. z o.o., Hrubieszowska 6b, 01-209 Warszawa.