Czy zapalenie zatok może nawracać i jakie są tego przyczyny?

Niedrożność nosa, katar, ucisk w okolicach twarzy, ból głowy, utrata węchu – te objawy są doskonale znane każdemu, kto choć raz przeszedł zapalenie zatok. Niestety, stan ten lubi powracać, co znacznie obniża komfort naszego życia i utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Co więcej, przyczyną ostrego zapalenia zatok są wirusy, dlatego problem ten bardzo często pojawia się w szczególności w okresie jesienno-zimowym.

Czym jest nawracające zapalenie zatok?

Ostre zapalenie nie jest rzadkim zjawiskiem – to każda infekcja, której towarzyszy katar oraz uczucie zatkanego nosa. Jest to zatem jednostka powszechna. Z nawracającym zapaleniem zatok mamy natomiast do czynienia, gdy objawy nawracają ponad 4 razy w roku. Nie należy mylić go z postacią przewlekłą, przy której objawy utrzymują się  ponad 12 tygodni (nie mają one charakteru ciągłego, jednak często dochodzi do zaostrzeń i wymagane jest leczenie farmakologiczne, a nawet chirurgiczne).

Podczas powtarzających się epizodów zdarza się, że jesteśmy na kilka tygodni wyłączeni z życia. Charakterystyczny ból nasilający się podczas poruszania uniemożliwia codzienną aktywność. Pojawia się też upośledzenie drożności nosa, przewlekły kaszel oraz odruch pochrząkiwania celem wykrztuszenia wydzieliny, która spływa po tylnej ścianie gardła. Może temu towarzyszyć nieprzyjemny zapach z ust oraz podwyższona temperatura ciała. 

Nawracające zapalenie zatok – przyczyny

To, że dolegliwości wróciły, nie oznacza, że leczenie zostało nieprawidłowo przeprowadzone. Może tobyc kolejna infekcja wirusowa albo zaostrzenie poprzedniej i przejście w fazę powirusową albo bakteryjną. Może to być również objaw chronicznego zapalenia zatok, które wymaga leczenia specjalistycznego. Bardzo popularne samoleczenie często jest związane z błędną diagnozą lub złym doborem leków, a co gorsze samodzielnym stosowaniem antybiotyków. Pacjenci często stosują leki za długo (np. spray’e do nosa, które powodują polekowy nieżyt nosa) lub za krótko (niektóre sterydy dają efekt po 2 tygodniach stosowania). Dlatego tak istotne jest uzyskanie porady lekarza lub farmaceuty.

Choć należy zaznaczyć, że to właśnie ignorowanie dolegliwości i brak podjęcia leczenia, powodują, że mamy do czynienia z częstym zapaleniem zatok. 

Wśród innych przyczyn należy wymienić między innymi: 

• Odmienności w budowie anatomicznej (na przykład krzywa przegroda nosowa)
• Palenie tytoniu
• Zakażenia wirusowe, grzybicze bądź bakteryjne
• Astmę
• Osłabiony układ immunologiczny
• Nieleczone problemy z uzębieniem (lub też powikłania po np. nieprawidłowo przeprowadzonym leczeniu endodoncyjnym)
• Długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach, w których występuje bardzo suche powietrze.

Należy przy tym zwrócić uwagę na pewną zależność. Nawracająca infekcja może być nie tylko następstwem astmy, obniżonej odporności czy też innych, wymienionych chorób czy schorzeń. Może być również jego przyczyną. Stąd tak ważna jest dokładna diagnostyka. 

Nawracające zapalenie zatok – jak leczyć? 

Należy pamiętać, by nie próbować leczyć się na własną rękę i skierować swoje kroki w pierwszej kolejności do lekarza. Na podstawie wywiadu z pacjentem oraz dodatkowej diagnostyki lekarz zaplanuje oraz wdroży leczenie. Bardzo ważne, by wykonać kompleksową diagnostykę i poznać źródło schorzenia, co pozwoli na wyeliminowanie nie tylko objawów, ale też przyczyny.  

W przypadku nawracającego zapalenia zatok stosuje się leczenie zachowawcze lub operacyjne (w zależności od jego przyczyny). Leczenie farmakologiczne opiera się zazwyczaj na wykorzystaniu leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych, płukaniu nosa wodą morską, a także leków pochodzenia naturalnego wspierających funkcjonowanie mechanizmu oczyszczającego. Dodatkowo, warto zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza w pomieszczeniach zarówno w domu, jak i miejscu pracy. Gdy mimo leczenia farmakologicznego dolegliwości wracają, może być konieczne przeprowadzenie leczenia operacyjnego. 

Nawracające lub przewlekłe zapalenie zatok u dziecka

W przypadku dzieci najczęściej występuje wirusowe zapalenie zatok. bardzo rzadko mają charakter  bakteryjny lub grzybiczy. Wśród czynników zwiększających ryzyko wystąpienia nawracających i przewlekłych zapaleń zatok u dziecka, wymienić należy również, zaburzenia immunologiczne, zanieczyszczenia powietrza, niewykształcone zatoki, polipy, krzywa przegroda nosowa czy też rodzinne predyspozycje.

U dzieci objawy są bardzo podobne jak u osób dorosłych. O zapaleniu zatok mówimy, gdy występują minimum 2 z wymienionych niżej objawów, tzn.:

• Niedrożność nosa
• Przebarwiony katar
• Kaszel

Jeśli dolegliwości mają charakter bakteryjny, wówczas pojawia się również gorączka, a po lekkiej poprawie objawy nawracają. U dzieci, tak jak i u dorosłych, może także wystąpić ból głowy oraz ucisk w okolicy twarzy.

Częste zapalenie zatok – powikłania

Niezależnie od wieku pacjenta bardzo ważne jest, by jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Zignorowana infekcja nie tylko będzie często nawracała, ale też może doprowadzić do poważnych powikłań, jak na przykład: 

• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• Nawracające anginy, 
• Powikłania wewnątrzczaszkowe, 
• Ropień wewnątrz- lub zewnątrzoponowy, 
• Powikłania oczodołowe i oczne.

Należy pamiętać, że schorzenie to samo w sobie nie stanowi zagrożenia dla życia. Jednak długotrwałe bagatelizowanie choroby może nie tylko utrudnić normalne funkcjonowanie, ale też doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.