Jak odróżnić ból zęba od bólu zatok?

Zdarza się, że odczuwamy uporczywy ból w obrębie twarzy, ale nie potrafimy zlokalizować jego źródła. Jeśli pojawia się on na przykład nad policzkiem, za przyczynę uznaje się najczęściej stan zapalny w jamie ustnej lub zapalenie zatok. By móc pozbyć się uciążliwych dolegliwości, należy w pierwszej kolejności ustalić, co jest ich przyczyną. Tutaj pojawia się pytanie: jak odróżnić ból zęba od bólu zatok? 

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, ponieważ bardzo często odczuwamy ból zębów przy zapaleniu zatok. Jest to spowodowane naszą anatomią – gdy ujście zatok zatyka nagromadzona wydzielina, ograniczony zostaje przepływ powietrza. To z kolei powoduje ból, który promieniuje na inne struktury, w tym na szczękę. 

Ból zęba a zatoki 

Trudno odróżnić ból zęba spowodowany dolegliwościami w jamie ustnej od tego, który towarzyszy zapaleniu zatok. Ten drugi nie jest aż tak intensywny – zazwyczaj jest rwący, tępy oraz nasila się przy wykonywaniu gwałtownych ruchów. Razem z nim występują również inne dolegliwości, jak na przykład niedrożność nosa i/lub katar, a także zaburzenia węchu, uczucie rozpierania w twarzoczaszce, ból głowy, złe samopoczucie. Pojawia się też mocne nasilenie dolegliwości przy schylaniu, chodzeniu czy gwałtownej zmianie pozycji ciała.  Co istotne, wyraźną ulgę przynosi powolna zmiana pozycji na leżącą bądź siedzącą.  

By ocenić, co jest źródłem uciążliwych dolegliwości w obrębie jamy ustnej, warto dokładnie przyjrzeć się objawom towarzyszącym. W przypadku dolegliwości związanych ze zmianami w obrębie jamy ustnej, nie występują przypadłości charakterystyczne dla zapalenia zatok. Jeśli pacjent w pierwszej kolejności uda się z bólem do dentysty, podejrzewając ból zęba, wówczas diagnostyka opiera się głównie na badaniu RTG. Jeżeli natomiast pacjent uda się najpierw do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, diagnostyka będzie się opierać na wywiadzie lekarskim (w przypadku zapalenia zatok nie jest zalecane wykonywanie RTG). Internista może również skierować pacjenta do laryngologa, który dokona szerszej diagnostyki. Przy zwykłym zapaleniu zatok diagnostyka odbywa się poprzez wywiad i rynoskopię. Jeśli laryngolog stwierdzi, że konieczne jest badanie obrazowe, wówczas zleci odpowiednie badania.

Skąd się bierze ból zębów przy zapaleniu zatok? 

Wiele osób zastanawia się, czy od zatok może boleć ząb. Owszem, może i nie jest to rzadkie zjawisko. Najczęściej pojawia się ból zębów od zatok szczękowych. Rozwijający się w nich stan zapalny może powodować ucisk na nerw trójdzielny, a tym samym ogromne dolegliwości bólowe nie jednego, a nawet kilku zębów. Odczuwalne jest pulsowanie, nadmierna wrażliwość skóry na dotyk, pojawia się również podwyższona temperatura ciała. Warto zaznaczyć, że tuż przy zatoce szczękowej znajdują się korzenie zębów trzonowych – co dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia trudnego do zlokalizowania bólu i jego źródła. 

Ból zatok i zębów – zależność dwustronna 

Warto pamiętać, że opisywana zależność działa w obie strony. Problemy w obrębie jamy ustnej mogą przyczynić się do rozwoju tzw. zębopochodnego zapalenia zatok. W takim przypadku bardzo ważne jest prawidłowe rozpoznanie źródła dolegliwości. Tylko wtedy możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. 

Poza laryngologicznymi przyczynami takimi jak polipy, torbiele czy skrzywienie przegrody nosa, pewien odsetek przypadków zapalenia zatok spowodowany jest zębopochodną patologią (choroby przyzębia, martwica miazgi). Stan zapalny może się również rozwinąć po leczeniu stomatologicznym.

Ból zęba może być zarazem źródłem, jak i konsekwencją stanu zapalnego.

Jak pozbyć się bólu? 

W pierwszej kolejności należy zgłosić się zarówno do dentysty, jak i do lekarza rodzinnego, a w dalszej kolejności do laryngologa. Tylko szeroka diagnostyka da pełen obraz i pozwoli wskazać źródło dolegliwości. Często źródło to jest nieoczywiste. Dlatego tak ważne jest, by nie wdrażać leczenia bez konsultacji z lekarzem. Leczenie opiera się zazwyczaj na podawaniu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, a także na płukaniu jam nosa i przywróceniu prawidłowego działania mechanizmu oczyszczającego dzięki lekom pochodzenia naturalnego. W przypadku zapalenia o podłożu bakteryjnym stosuje się również antybiotyki. Nie oznacza to jednak, że można pominąć konsultację stomatologiczną. Konieczne jest nie tylko wyleczenie wszystkich schorzeń i nieprawidłowości w jamie ustnej, ale też przeprowadzanie regularnych przeglądów. 

Należy pamiętać, że zignorowanie niepokojących dolegliwości może doprowadzić do poważnych powikłań. Niezależnie od tego, czy były to objawy autonomiczne czy też powiązane. Jeśli nie zostało rozpoznane ich źródło i wdrożone odpowiednie leczenie, może dojść między innymi do: 

• Przewlekłego zapalenia przestrzeni przynosowych
• Zakażenia serca
• Zapalenia opon mózgowych
• Zakażenia nerek
• Zapalenia szpiku kostnego
• Powstania ropnia mózgu

Leczenie objawowe może przynieść ulgę – nawet na dłuższy czas. Jeśli jednak przyczyna dolegliwości nie została rozpoznana i poddana leczeniu, możemy mieć niemal 100% pewność, że uciążliwe objawy wrócą. Często z jeszcze większą intensywnością.